طبقه بندی تجهیزات بر اساس تحمل اضافه ولتاژهای گذرا
ولتاژ ایمپالسی نامی یک تجهیز برای طبقه بندی تجهیزات فشار ضعیف در برابر اضافه ولتاژهای گذرا بکار می رود (بر اساس استاندارد IEC 60664-1) بر این اساس تجهیزات در چهار رده قرار می گیرند:
تجهیز رده IV که توانایی ایستادگی بالایی در برابر ولتاژ ایمپالسی دارند و مناسب برای نصب در نزدیکی نقطه شروع تاسیسات می باشند. در سطح ولتاژ 230/400 ولت ولتاژ ایمپالسی نامی تجهیزات این رده از 6KV کمتر نیست .
تجهیز رده III که مناسب برای نصب در تابلو اصلی و پایین دست آن بوده و ولتاژ ایمپالسی نامی آنها در سطح ولتاژ ۲۳۰٫۴۰۰ ولت از 4KV کمتر نمی باشد.
تجهیز رده II که در واقع شامل تجهیزات مصرف کننده برق است و در سطح ولتاژ ۲۳۰٫۴۰۰ ولت، ولتاژ ایمپالسی آنها نباید از ۲۵۰۰ ولت کمتر باشد.
تجهیز رده 1 که تنها در نقاطی که توسط SPD حفاظت شده اند قابل نصب میباشند و ولتاژ ایمپالسی نامی آنها در سطح ولتاژ ۲۳۰٫۴۰۰ ولت از ۱۵۰۰ ولت کمتر نیست.
کنترل اضافه ولتاژها توسط SPD
زمانی که گذراها مخاطرات زیر را به دنبال دشته باشند حفاظت در برابر اضافه ولتاژهای گذرا ضروری خواهد بود :
الف) خطر جانی مانند مکانهای ارائه خدمات پزشکی و ایمنی
ب ) نقص در ارائه خدمات عمومی و مکانهای فرهنگی موزه ها و مراکز داده (IT)
ج ) نقص در فعالیتهای صنعتی یا تجاری مانند هتلها ، بانکها ، صنایع و مراکز تجاری
در سایر موارد جهت بررسی لزوم یا عدم لزوم حفاظت گذرا باید ارزیابی خطر (ضمیمه (الف) انجام شود. در مشترکین خانگی چنانچه ارزش کلی تاسیسات و تجهیزات الکتریکی مورد حفاظت کمتر از ۵ برابر ارزش اقتصادی SPD باشد حفاظت در برابر اضافه ولتاژهای گذرا لازم و ضروری نیست در مکانهایی که اضافه ولتاژهای کلید زنی با اغتشاشات فراتر از اضافه ولتاژ قابل تحمل توسط تجهیزات ایجاد میشود مانند ساختمانها با صنایعی که مجهز به ژنراتور هستند یا مکانهایی که بارهای القایی یا خازنی موتور ترانسفورماتور بانک خازنی ) یا بارهای بزرگ با جریان بالا نصب شده اند، نصب تجهیزات حفاظت در برابر گذراها (SPD) توصیه می شود.
جهت نصب انواع SPD ضروریات زیر وجود دارد :
- SPD نصب شده در نقطه شروع تاسیسات باید از نوع ۱ با نوع ۲ باشد و در ساختمانهای مجهز به سیستم حفاظت صاعقه (حفاظت جلد بیرونی در نزدیکترین نقطه ممکن به شروع تاسیسات لازم است SPD نوع ۱ نصب گردد. SPD نوع ۱ هم پتانسیل کننده شناخته شده و در نقطه شروع تاسیسات نصب می شود تا بخصوص از جرقه های خطرناک که میتوانند منجر به آتش سوزی یا شوک الکتریکی شوند جلوگیری کند.
-در نزدیکی تجهیزات حساس باید SPD نوع ۲ یا نوع ۳ نصب شود. این SPD باید با SPD های نوع ۱ یا نوع ۲ بالا دست خود هماهنگ باشند (هماهنگی انرژی و هماهنگی سطح حفاظت ولتاژ )
-زمانی که ساختمان در فاصله کمتر از 50 متر از یک درخت یا سازه مرتفع یا ساختمان دیگری که مجهز به سیستم حفاظت صاعقه (حفاظت جلد بیرونی) است واقع شده، لازم است در نقطه شروع تاسیسات SPD نوع 1 نصب شود.
-چنانچه ساختمان در نواحی کوهستانی واقع باشد توصیه به نصب SPD نوع 1 یا نوع 2 می شود.